ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟΥ
Στις 04 Ιουλίου 1914 το Κοινοτικό
Συμβούλιο της Κοινότητας, τότε, Ληξουρίου, μετά από πρόταση του ανθρωπιστή
γιατρού και Προέδρου της αειμνήστου Βικεντίου Χαριτάτου προβαίνει σε μια
ιστορική για τον τόπο μας απόφαση: Εγκρίνει την ίδρυση Γηροκομείου στο Ληξούρι,
«…για να παράσχη την δέουσαν περίθαλψιν εις απόρους και ασθενείς εκ του γήρατος
συνεπαρχιώτας μας διασώζον αυτούς από την αθλιότητα …».
Για να κατανοήσουμε την σημασία
αυτής της απόφασης πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι η πατρίδα μας κατά το διάστημα
αυτό ευρίσκεται μέσα στην δίνη φοβερών περιπετειών που θα αργήσουν να
τελειώσουν και που θα αλλάξουν τον χάρτη και την ιστορία της, με θετικά αλλά
και αρνητικά αποτελέσματα. Επιγραμματικά αναφέρουμε τους Βαλκανικούς πολέμους
του 1912 και του 1913 και τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο που θα εκραγεί σύντομα,
καθώς, μετά τη δολοφονία του αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδινάνδου, διαδόχου του
αυστροουγγρικού θρόνου στις 28 Ιουνίου 1914 στη Σερβία, οι κηρύξεις πολέμου θα
ακολουθήσουν η μια την άλλη με πρώτη την κήρυξη του πολέμου της Αυστροουγγαρίας
κατά της Σερβίας στις 28 Ιουλίου 2014. Θα ακολουθήσουν και άλλα δεινά: Ο
Διχασμός, ο αποκλεισμός από τους Αγγλογάλλους, η Μικρασιατική καταστροφή και
άλλα αργότερα.
Η κατάσταση στην επαρχία μας, στο
Νησί μας ολόκληρο, όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα, για πολλά χρόνια θα είναι
απελπιστική με κύρια χαρακτηριστικά της την ανέχεια που φθάνει μέχρι την
απόλυτη ένδεια, την έλλειψη ακόμη και ζωτικών ειδών διατροφής όπως το ψωμί, τις
ασθένειες που θερίζουν τον αβοήθητο και χωρίς περίθαλψη κόσμο. Μέσα σε αυτό το
περιβάλλον ηλικιωμένοι, ανίκανοι προς εργασία και χωρίς πόρους, ασθενείς στις
περισσότερες περιπτώσεις, λιμοκτονούν, ορφανά από τους πολέμους περιφέρονται
και επαιτούν ρακένδυτα και πεινασμένα. Δεν υπάρχει ακόμη νοσοκομείο στο
Ληξούρι, ούτε άλλη δομή περίθαλψης των πασχόντων.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, η
απόφαση για ίδρυση Γηροκομείου στο Ληξούρι είναι παράτολμη για πολλούς,
ουτοπική και ανεφάρμοστη. Και όμως, όταν περισσεύει ο ανθρωπισμός, το
ειλικρινές και ανιδιοτελές ενδιαφέρον για τον συνάνθρωπο που πάσχει, οι
δυσκολίες υπερνικώνται, τα οράματα υλοποιούνται και καρποφορούν. Στην
προκειμένη περίπτωση ζωντανό παράδειγμα είναι το «Γηροκομείο Ληξουρίου». Γι αυτό, η ευγνωμοσύνη μας προς τον εμπνευστή
και πρωτεργάτη αυτού του εγχειρήματος, καθώς και προς όλους όσους συμμερίστηκαν
το όραμά του, πίστεψαν στην επιτυχία αυτού του θεάρεστου στόχου και αγωνίστηκαν
μαζί του για την πραγμάτωσή του θα
πρέπει να είναι αιώνια γιατί πρόσφεραν στην περιοχή μας ένα Ίδρυμα ανεκτίμητης
κοινωνικής προσφοράς.
Στις 20
Ιανουαρίου 1916 αρχίζει η λειτουργία του Γηροκομείου με πενιχρά μέσα. Το ίδιο
έτος, ως εξάρτημά του λειτουργεί και Οικονομικό Συσσίτιο για τους απολύτως
απόρους γιατί, σύμφωνα με την απόφαση της Διοικούσας Επιτροπής του, οι
εξαιρετικά δυσχερείς οικονομικές συνθήκες της εποχής οδηγούν πολλούς συμπολίτες
μας στην στέρηση και αυτού του επιουσίου. Στις 28 Απριλίου 1918 εγκρίνεται και
η ίδρυση Τμήματος Ασύλου μικρών απόρων παίδων, ορφανών από τους συνεχείς
πολέμους, την πείνα και τις ασθένειες, το οποίο λειτούργησε μέχρι τους σεισμούς
του 1953. Έτσι δημιουργήθηκαν τα Φιλανθρωπικά Ιδρύματα Ληξουρίου.
Από την έναρξη της λειτουργίας τους το
μεγαλύτερο πρόβλημα που έπρεπε να αντιμετωπισθεί ήταν το οικονομικό. Η τότε
Κοινότητα Ληξουρίου αποφασίζει να τα επιχορηγεί ετησίως με το ποσόν των δύο
χιλιάδων δραχμών. Αυτό όμως δεν αρκεί για την εξασφάλιση της λειτουργίας τους.
Τότε παρατηρείται ένα άλλο σπουδαίο και τιμητικό για την κοινωνία μας
φαινόμενο: Ο γνήσια φιλανθρωπικός σκοπός αυτού του Ιδρύματος συγκινεί μια
στρατιά από επιφανείς συμπολίτες μας που σπεύδουν να το βοηθήσουν με όσα μέσα
διαθέτουν. Πρώτος ανταποκρίνεται στο ευγενές αυτό κάλεσμα ο διαπρεπής καθηγητής
της Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Ακαδημαϊκός αείμνηστος Μαρίνος
Γερουλάνος, ο οποίος, ως μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Ιδρύματος και ως
πρόεδρός της για κάποιο διάστημα, παρακολουθεί με ενδιαφέρον την πορεία του και
εξ αρχής το συνδράμει οικονομικά. Ακολουθούν οι: Γεράσιμος Ε. Λιβιεράτος –
Ραλλάτος, Χαράλαμπος Φορέστης, Νικόλαος Γερ. Χαριτάτος και μέχρι σήμερα πλήθος
άλλοι ευεργέτες και δωρητές, των οποίων τα ονόματα έχουν αναγραφεί σε
μαρμάρινες πλάκες αναρτημένες στο κτίριο του Ιδρύματος «εις μνημόσυνον αιώνιον» και τα πορτραίτα
τους κοσμούν το κτίριο διατηρώντας ζωντανή την παρουσία τους, αποτελώντας ένα
διαρκές παράδειγμα φιλανθρωπίας προς μίμηση.
Ακόμη πιο συγκινητικό είναι όμως το ενδιαφέρον
των απλών και ανώνυμων συμπολιτών μας οι οποίοι προσφέρουν από το υστέρημά τους
για την ευόδωση των αγαθοεργών στόχων του Ιδρύματος. Κατά την έναρξη της
λειτουργίας του δίσκοι περιφέρονται στις εκκλησίες για την οικονομική του
ενίσχυση (στον Ιερό Ναό του Παντοκράτορα περιφέρει τον δίσκο ο ίδιος ο
Βικέντιος Χαριτάτος κάθε Κυριακή) οι Ιερές Μονές συνεισφέρουν και αυτές, ακόμη
και στα Σχολεία διενεργούνται έρανοι για τον σκοπό αυτό, αλλά και ιδιωτικά ο
καθένας προσφέρει αυτό που μπορεί. Το Ίδρυμα εκφράζοντας την αιώνια ευγνωμοσύνη
του προς όλους, όσοι το ευεργέτησαν και δεν υπάρχουν πλέον στην ζωή, τιμά την
μνήμη τους τελώντας ετήσιο μνημόσυνο υπέρ αναπαύσεως των ψυχών τους την Κυριακή
των Αποκρέω, όταν στις εκκλησίες αναγιγνώσκεται το Ευαγγέλιο της Φιλανθρωπίας.
Σημαντική
οικονομική ενίσχυση απετέλεσε και η από το 1921 ετήσια τακτική επιχορήγηση 200
λιρών Αγγλίας από το Βαλλιάνειο Κληροδότημα, πρόεδρος της Διαχειριστικής
Επιτροπής του οποίου ήταν τότε ένα άλλο εκλεκτό τέκνο αυτού του τόπου, ο
διπλωμάτης και πολιτικός Άθως Ρωμάνος. Το 1931 το Βαλλιάνειο Κληροδότημα
χορήγησε πρόσθετη βοήθεια 2.000 λιρών Αγγλίας για την ίδρυση του γνωστού σε
όλους μας κτιρίου, ειδικού για την στέγαση των Φιλανθρωπικών Ιδρυμάτων
Ληξουρίου, το οποίο εγκαινιάσθηκε στις 24 Ιουλίου 1934. Έτσι λύθηκε το
στεγαστικό πρόβλημα που αντιμετώπιζαν από την έναρξη της λειτουργίας τους και
συστεγάζονται πλέον στο ίδιο κτίριο Γηροκομείο και Ορφανοτροφείο προσφέροντας
αποτελεσματικότερα τις ανεκτίμητες υπηρεσίες τους στην κοινωνία. Ως έκφραση
αιώνιας ευγνωμοσύνης προς τον Μεγάλο Ευεργέτη, Παναγή Βαλλιάνο υπάρχει στο
κτίριο του Ιδρύματος η προτομή του, έργο του μεγάλου Κεφαλλήνος καλλιτέχνη Γ.
Μπονάνου με το εξής συγκινητικό επίγραμμα: «Ω ΞΕΙΝ ΑΓΓΕΛΕΙΝ ΤΟΙΣ ΠΛΟΥΤΗ ΤΥΧΗ
ΚΤΗΣΑΜΕΝΟΙΣ ΟΤΙ ΤΗΔ’ ΕΙΜΙ ΠΑΡΗΓΟΡΙΑΝ ΡΑΙΝΕΙΝ ΤΟΙΣ ΤΥΧΗΣ ΠΑΛΙΝ ΡΗΜΑΣΙΝ ΩΔΕ
ΣΤΕΓΑΖΟΜΕΝΟΙΣ».
Κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου
διεκόπη η λειτουργία των Ιδρυμάτων για πρώτη φορά από την έναρξή της λόγω των
βομβαρδισμών και της κατάληψης του κτιρίου από τα εχθρικά στρατεύματα. Μετά την
απελευθέρωση από την Ιταλογερμανική κατοχή άρχισε ξανά η λειτουργία τους, αφού
επισκευάσθηκε το κτίριο με την ευγενή φροντίδα του εγκατεστημένου στην Αγγλία
συμπολίτη μας Πέτρου Ιακ. Σκαρλάτου.
Το 1953 οι καταστρεπτικοί για το Νησί μας
σεισμοί έγιναν αιτία να διακοπεί για δεύτερη φορά η λειτουργία των Ιδρυμάτων
λόγω των ζημιών που προξένησαν στο κτίριο. Οι γέροντες εγκαταστάθηκαν στο
Γηροκομείο της Κέρκυρας ενώ τα παιδιά του Ορφανοτροφείου στάλθηκαν στο
Φιλανθρωπικό Ίδρυμα της Βούλας. Τον Αύγουστο του 1957, αφού επισκευάσθηκε το
κτίριο με την ενίσχυση της Γαλλικής κυβέρνησης ύστερα από μεσολάβηση του
συμπολίτη μας εφοπλιστή Σπυρίδωνα Τυπάλδου, επαναλειτουργεί μόνο το τμήμα του
Γηροκομείου, επειδή δεν παρουσιάσθηκαν αιτήσεις για εισαγωγή παιδιών στο
Ορφανοτροφείο.
Το Ίδρυμα, με την νέα του επωνυμία: «Μονάδα
Φροντίδας Ηλικιωμένων – Φιλανθρωπικά Ιδρύματα Ληξουρίου», συνεχίζει την
λειτουργία του και στον νέο αιώνα. Η οικονομική κρίση όμως, που μαστίζει την
πατρίδα μας τα τελευταία χρόνια επέφερε δυσμενείς επιπτώσεις και στην
οικονομική κατάσταση του Ιδρύματος μειώνοντας δραματικά τα έσοδά του και
αυξάνοντας τα έξοδά του κυρίως με την επιβολή δυσβάστακτης φορολογίας.
Δοκιμάσθηκε, επίσης, για μια ακόμη φορά από τους σεισμούς Ιανουαρίου –
Φεβρουαρίου 2014, οι οποίοι προξένησαν μεγάλης έκτασης υλικές ζημιές στο κτίριο
κάνοντάς το ακατάλληλο για χρήση. Ευτυχώς δεν υπήρξαν θύματα και όλοι οι
περιθαλπόμενοι μεταφέρθηκαν σώοι στο Κλειστό Γυμναστήριο της πόλης μας, όπου
φιλοξενήθηκαν μέχρι τον Αύγουστο 2014. Στην συνέχεια το Ίδρυμα μεταφέρθηκε σε
προκατασκευασμένους οικίσκους, δωρεά του φιλανθρωπικού οργανισμού J.T.I. FOUNDATION.
Για την αντιμετώπιση μέρους των εξόδων της εγκατάστασης των οικίσκων αυτών
σημαντική ήταν και η οικονομική βοήθεια του ραδιοφωνικού σταθμού ΒΗΜΑ F.M.
Για την επισκευή του ιστορικού κτιρίου του
Ιδρύματος, αμέσως μετά τους καταστροφικούς σεισμούς εκδηλώθηκε ενδιαφέρον από
το Ίδρυμα: « Σταύρος Νιάρχος». Μετά από τις απαραίτητες μεν αλλά χρονοβόρες
διατυπώσεις, που ευτυχώς έφθασαν στο τέλος τους, και τις σχετικές εργασίες αποκατάστασης του κτιρίου, θα αποδοθεί
στην κοινωνία μας ένα ενισχυμένο, σύμφωνο με τις νέες προδιαγραφές
λειτουργικό κτίριο, που θα προσφέρει ακόμη πιο αποτελεσματικές υπηρεσίες στους
ηλικιωμένους συμπολίτες μας.
Έτσι θα εγκαινιασθεί μια νέα εποχή για το
Γηροκομείου του Ληξουρίου, το οποίο με την γεμάτη περιπέτειες ιστορία του
αποδεικνύει πως ό, τι έχει θεμελιωθεί πάνω στην γνήσια και ανιδιοτελή αγάπη του
ανθρώπου για τον συνάνθρωπό του, στην διαρκή προσπάθεια, στον ατέρμονα αγώνα
του για την προσφορά βοήθειας στον πάσχοντα, δεν χάνεται ποτέ. Παρά τις
αντιξοότητες, τους κλυδωνισμούς, τα χτυπήματα που του καταφέρουν ιστορικές
περιπέτειες, φυσικά φαινόμενα και δυσμενείς οικονομικές συνθήκες, αυτό θα
αναγεννάται, κάτω από την προστασία του Θεού, την βοήθεια της Πολιτείας
και των φιλάνθρωπων συνανθρώπων μας,
και, με το πέρασμα των αιώνων, θα εξακολουθεί να ζη και να προσφέρει στην
κοινωνία μας εκπληρώνοντας τον αγαθοεργό του σκοπό.
| 
